Een model van een
BMW R75 motorfiets
met zijspan

 

Een verslag van Gerard van Berkel

 

 

De BMW R75.

Tijdens een bezoek aan de markt in Rotterdam, vond ik bij een kraam een motor met een benzine motor  .
Ik vond dat best wel een apart ding en had dit model nog nooit gezien.
Het leek mij leuk om hier eens mee aan de slag te gaan en na wat onderhandelen was ik de nieuwe eigenaar.
Thuis gekomen ben ik, via internet gaan zoeken naar de herkomst van de motor.
Het bleek een model van Robbe te zijn met bouwnummer 3340, alleen miste ik de bestuurder. De bestuurder werd elektrisch aangedreven om zo te kunnen sturen.
Er zat wel een brandstof motor in, waarvan de compressie niet echt goed was.

Na wat nagedacht te hebben, heb ik besloten om een zijspan combinatie te gaan maken.

N wat speurwerk op internet ben ik uitgekomen op de BMW R 75 versie.
De BMW R75 is in de tweede wereldoorlog ingezet in Europa en Afrika. De motor werd aangepast en de zijspan werd voorzien van een aandrijving met een sperdifferentieel i.v.m. de zware omstandigheden waarin de motoren moesten werken. Het zijspan werd verder aangepast om meer brandstof te kunnen meenemen, een reservewiel dat op alle wielen uitwisselbaar was.
Verder werd er een affuit gemonteerd om er een mitrailleur op te kunnen plaatsen.
De originele motor een R 17 met 33 pk, werd geknepen naar 26 pk.
Omdat de BMW motoren in Eisenach werden gebouwd bij de Eisenacher Motoren Fabrik, is de R 75 daar ook geproduceerd. Een jaar na de inzet werd geconcludeerd dat de Zundapp KS 75 beter was dan de BMW. Besloten werd dat het simpeler zijspan van BMW, de 286/1, verder in productie gebruikt zou worden. Besloten werd ook, dat er 20.200 stuks R 75’s gebouwd zouden worden. Dit aantal werd zowel in 1943 als 1944 niet gehaald, totdat de fabriek in Eisenach  in 1944 gebombardeerd werd. Het totaal aantal motorfietsen werd dus niet gehaald, maar verder bleek dat maar 70% van de onderdelen uitwisselbaar waren, daaronder de gehele aandrijflijn.

Na dit stukje geschiedenis van het te maken model, gaan we over tot het eigenlijke modelbouwwerk.
Dit model past in de hobby en is een leuke toevoeging van mijn collectie.
Tijdens onze demo bij de Hembrug heb ik een Dicast model van de R 75 gekocht.
Dit model dient als voorbeeld en leidraad voor het bepalen van het juiste uiterlijk en de schaal van het model.
De BMW R75 motorfiets  gaat uitgevoerd worden in de schaal 1:4.  Het kleine model werd geheel opgemeten en via een rekentabel werden de juiste maten ingevoerd. Hierdoor kon ik de juiste maten in het schaal 1:4 model verwerken.

De motor getest, maar al snel bleek dat we een nieuwe brandstofmotor moesten kopen omdat de motor die erin zat te slecht was. Lees, te weinig compressie.
De eerste klus was de nieuwe motor in het frame in te passen.
De oude uitlaat paste niet meer op de nieuwe motor, deze aangepast en gelijk de nieuwe demper gemaakt. Met messing plaat kom je al gauw een eind op weg.
Het volgende probleem is de benzine voorraad, die zat in zo’n plastic tankje.
Ook nu weer met messing aan de gang en die zoveel als mogelijk is in de vorm van het model gemaakt. Ook werden de zadels voor de bestuurder en de passagier gemaakt.
Het originele model heeft een gesloten bovenkant en daar gaan we wat stukken uithalen. In de eerste plaats voor de gloeiplug en achter om het gewicht wat te verminderen en het model te stroomlijnen. Dan de zadels maken uiteraard met vering. Het luchtfilter en de beschermkap van de aandrijving zijn dan aan de beurt.
Dan nu het stuur en de koplamp maken. De spatborden voor en achter monteren.
We hebben een probleem met de wielen. De echte wielen zijn niet meer te krijgen maar we hebben wel twee vliegtuigwielen te pakken gekregen.
Nu zijn bij het 1:1 model de banden verzwaard en wij hebben profiel loze banden, jammer maar voorlopig zullen we het daar mee moeten doen. Misschien dat we in de toekomst zelf nog eens banden kunnen gaan maken. Voorlopig zijn we met de motor gedeeltelijk klaar.
We gaan nu verder met het frame van het zijspan en de zijspan zelf. Het frame maken we van messing staaf en het zijspan van blik.

Nu gaan we ons oude vak plaatwerken weer van stal halen. Uitslagen maken en vormen maken.

Het maken van de stoel en het lattenrooster is dan weer  een piece off cake.
Het begint lekker op te schieten en met het detail werk zoals de koffers en de aandrijving van het zijspanwiel zijn we weer een poosje bezig.
Bij het bekijken van de details zien we dat van het stuur de handels niet goed staan, ze moeten 180° draaien. De details op de koplamp gemaakt, zoals de sleutel en de kilometerteller.
Op de tank gaan we een gereedschapskistje maken en natuurlijk ook het gereedschap.

Nadat alles gemaakt is moet hij weer gedeeltelijk uit elkaar om hem te spuiten.

Bij dit soort modellen is het kopen van een bestuurder een probleem, de meeste zijn hooguit schaal 1:16.
Dus zit er niets anders op om ook dit zelf te maken We doen dat van balsa hout. We nemen een mens van 1,80 mtr in schaal 1:4 moet deze figuur dus ongeveer 45 cm lang worden.
We gaan dat doen met de maten van de mens volgens Dreyfuss als uitgang.
Wat kopieer werk op de scanner en computer.
Dan plakken lijmen, zagen, een beetje beeldhouwen met het mes en we hebben onze eigen bestuurder voor onze BMW.
Voorlopig zal ik het moeten doen met een andere bemanning en kunnen we hun nog inzetten tegen de NPO vanwege het Sesamstraat geschil.;-))

Ik hoop het eindresultaat en zijn bemanning op de modelbouwshow 20 en 21 februari 2016 in Goes te kunnen presenteren.

Tot zover dit verslag van mijn BMW R 75 motor.