banden zelf maken…..update>

facebook-logovolg ons op facebook

Goes 2012 106.sEen gedetailleerde beschrijving door Rob de Graaf.

Een model is pas echt af als er goed gelijkende banden opzitten. Helaas zijn die meestal niet te koop en rest de modelbouwer vaak niets anders dan dit onderdeel dan maar zelf te maken. De vraag rijst dan al gauw, hoe doe je dat en kan ik dat ook? Hopelijk biedt onderstaand artikel de lezer voldoende informatie om te beoordelen of het de moeite waard is om toch maar eens een serieuze poging te wagen. Zo ja, veel succes!

Mijn eerste kennismaking met het gieten van banden stamt uit de tachtiger jaren van de vorige eeuw. In de Modelbouwer vertelden een aantal bouwers over hun ervaringen met het vervaardigen van banden van siliconenrubber. Deze rubbersoort was wel bruikbaar, doch gaf in de praktijk de nodige problemen; het “zwartmaken” van deze witte rubber viel niet mee en vooral de luchtinsluiting bij deze taaie rubbersoort bracht menigeen tot wanhoop. Met de komst van polyurethaan (PU) rubber verdwenen deze bezwaren. Het maken van goed ogende banden is daarmee binnen het bereik van iedere goede modelbouwer gekomen.

Vaak merk je in de praktijk dat men het gieten van banden  nog steeds als een onmogelijke opgave ziet. Toch is het allemaal niet zo moeilijk als het lijkt, vooropgesteld dat de aspirant- gieter over de benodigde gereedschappen en de vaardigheden beschikt om een perfecte mal te maken van de gewenste band. Kun je geen goede mal maken, begin er dan niet aan. Je steekt een hoop tijd en geld in een experiment dat tot mislukken is gedoemd.
Voor degene die dat wel kan en het ook eens wil proberen, heb ik daarom deze handleiding gemaakt. Er zijn ook andere methoden, deze werkwijze is echter gebaseerd op mijn ervaringen door de jaren en garandeert een goed product.

Een opmerking vooraf.
Rubber is zwaar, het soortelijk gewicht  ligt in de buurt van 1,1. Aangezien banden doorgaans massief  zijn wordt het onafgeveerd gewicht van het model daardoor hoog ten opzichte van het afgeveerd gewicht. Dit in tegenstelling tot de situatie bij echte voertuigen. Zeker bij grote modellen wegen banden al gauw meer dan een kilo per stuk en bij 6 banden tikt dat lekker aan. Theoretisch is dit hoge gewicht nadelig voor het weggedrag van het voertuig, maar dit vormt in de praktijk geen probleem omdat het modellen met een beperkte snelheid betreft.
Om het gewicht van de band wat te beperken, kan eventueel een styropor (piepschuim) kern worden ingegoten. Dit is ook aantrekkelijk uit kostenoogpunt, het scheelt veel  rubber.
Denk er aan dat als je met kunst en vliegwerk de inhoud van een band hebt bepaald en  je rubber gaat kopen, dat dit niet per liter gaat, maar per kilo.

De kosten.
Banden maken is niet goedkoop, zeker niet als het gaat om grote vrachtautobanden in schaal 1:6 of iets dergelijks.  De prijzen van de gebruikte kunststoffen verschillen per leverancier. De grootste kostenpost wordt gevormd door de gietmal van siliconenrubber. Doorgaans heb je voor een model maar een beperkt aantal banden nodig, zodat de materiaalkosten voor de mal de materiaalkosten voor de banden overtreffen. Een goed gemaakte mal slijt echter nauwelijks en blijft daardoor nog lang bruikbaar voor latere modellen of voor collega-modelbouwers.

De mal.
Om een band te gieten, heb je een contramal nodig die zodanig is gemaakt dat je de band eruit kunt halen zonder een van beiden te beschadigen. Daarom bestaat deze contramal uit twee helften, de deling zit in het midden van het loopvlak. Er moeten dus eerst twee halve banden worden gemaakt, die straks gaan dienen als basis voor de contramal.
Iedere modelbouwer heeft zo zijn eigen manier om een mal te maken. Een en ander is ook afhankelijk van de afmetingen van de band en de technische mogelijkheden.
ScreenShot002Zelf heb ik een voorkeur voor MDF, dit is goed vlak en in vele diktes verkrijgbaar, het is bovendien
goed te bewerken en met het nodige geduld ook na het draaien en het frezen van het profiel spiegelglad te krijgen met een beetje grondverf, (spuit)plamuur en schuren, heel veel schuren. Denk er aan dat je elk foutje straks haarscherp terugvindt in iedere band die later uit de contramal rolt. Besteed dus veel tijd aan deze mal en trek ook de tijd uit om zo nodig hulpstukken te maken die er voor zorgen dat het profiel regelmatig over de band wordt verdeeld. Het is echt de moeite waard want het bespaart je later een hoop ergernis.
Indien de band links en rechts een omkeerbaar profiel heeft, geeft de volgende methode waarbij je eerst twee losse helften giet van PU-gietplastic zeer goede resultaten. Vooral aan te bevelen bij ingewikkelde profielen en uitgebreide belettering. Het grote voordeel is dat beide helften  exact gelijk zijn en je vooraf al een band giet, alleen een band waaraan je nog het een en ander kunt corrigeren als je ondanks alles toch nog iets over het hoofd hebt gezien.  Nadeel van deze methode is wel dat je een extra contramal van siliconenrubber moet maken, die je later niet meer kunt gebruiken omdat gietplastic circa 1 procent krimpt bij het uitharden. Je kunt dus niet volstaan met één  gegoten helft en die op de oorspronkelijke houten mal plakken! Het kost dus extra siliconenrubber en zeker bij grote banden vormt dit een behoorlijke kostenpost.

Tip. Bij veel voertuigen kunnen verschillende soorten (terrein)banden worden toegepast. Kies een profiel dat omkeerbaar is en dat goed kan worden gemaakt. Let er ook op dat het profiel straks moet lossen in de mal en wees daarom voorzichtig met smalle groeven. Deze worden straks gevormd door dunne uitsteeksels van siliconenrubber in de contramal, met het risico van buigen bij het gieten en scheuren bij het lossen. Als ze buigen krijg je een vertekening van het profiel en als ze eenmaal afscheuren krijg je daar een glad stuk op de band.

De contramal.
De contramal wordt gemaakt van siliconenrubber. Siliconenrubber hecht nergens aan, ScreenShot003behalve aan zichzelf wanneer het nog niet voldoende is uitgehard. Het is bovendien zeer rekbaar en dit is erg handig bij het verwijderen van de band uit de mal na uitharding. Bezwaar daarvan is dat de mal niet erg vormvast is. Daarom wordt de contramal aangebracht in een steunmal, die er voor zorgt dat de mal niet uitzakt en vooral, dat beide helften van de band recht op elkaar komen te zitten. Je kunt op allerlei wijzen een steunmal maken. Zelf werk ik al jaren met een constructie die in de praktijk goed werkt bij deze methodiek van gieten. Deze constructie fixeert de siliconen contramal tijdens het gietproces volledig en is tegelijkertijd geheel demontabel. Hierdoor kan de gehele steunmal worden verwijderd na uitharding van de band en kunnen de helften van de contramal vervolgens stuk voor stuk worden afgepeld van de band. Dit voorkomt beschadiging van de mal.

De steunmal.
Het doel van de steunmal is tweeledig. Zoals eerder genoemd dient deze om de contramal te fixeren, hij wordt echter tevens gebruikt om de contramal in te gieten.
De afbeeldingen 2, 3 en 4  geven een beeld van de steunmal en de siliconen contramal. De steunmal is vervaardigd van meerdere lagen MDF om de juiste dikte te verkrijgen.
ScreenShot004ScreenShot006
In de vierkante steunmal is een cirkelvormig gat aangebracht met een spie op de omtrek om de contramal te fixeren. Hierdoor zit deze altijd op dezelfde manier in de steunmal en komen de profielen in de beide helften altijd goed tegenover elkaar te zitten.
Om dit grote gat is over de gehele omtrek een uitsparing gefreesd die aan de buitenzijde is verdiept. De contramal hangt hierdoor straks als het ware in de steunmal en kan niet naar binnen buigen tijdens het gieten.
De steunmal bestaat uit twee dikke delen waarin de beide helften van de contramal worden geplaatst en twee dunne deksels die de onder- en bovenkant afsluiten. Deze delen worden d.m.v. paspennen door en door op elkaar geplaatst en met bouten rondom op elkaar getrokken tijdens het uithardingsproces.
Alle onderdelen van de steunmal worden glad afgewerkt. Het voordeel van MDF is dat dit goed vlak is en een glad oppervlak heeft zolang het niet is bewerkt, spuitplamuur is voldoende om een zeer glad oppervlak te krijgen. De bewerkte delen daarentegen moeten net als de mal van de band zorgvuldig glad worden gemaakt, zij moeten immers goed lossen. De cirkel hoeft niet exact rond te zijn, de spie zorgt voor een unieke montage. Nadat alles glad is afgewerkt, wordt een aantal lagen goede loswas aangebracht.

Vervaardigen van de eerste helft van contramal.
Alvorens de contramal kan worden gegoten moet nog een onderdeel worden gemaakt, n.l. de kern, waardoor straks het gat in de band wordt gevormd. Deze kern bestaat ook weer uit twee delen die op elkaar worden gecentreerd. Zij moeten precies in de houten bandenmal passen, Ideaal voor dit doel is plastic buis, dit lost goed en is eenvoudig te centreren met een inwendige ring. Indien de juiste maat niet kan worden verkregen, kan ook hier MDF weer uitkomst brengen. Zorg ook hier weer voor een glad oppervlak en breng de nodige lagen loswas aan. De helft van deze kern  wordt op een deksel bevestigd met de centrale bout. Vervolgens wordt de houten mal van de band ook voorzien van loswas en over de kern geschoven met de vlakke kant naar onderen en met schroeven aan de deksel bevestigd. Dit voorkomt dat de mal gaat zweven tijdens het gieten. Zorg ervoor dat alles maar op één manier kan worden gemonteerd, dit voorkomt vergissingen. Nu wordt de helft van de steunmal met de uitsparing voor de fixeerring naar onderen op het deksel geplaatst, niet nadat in het verdiepte deel van deze ring een aantal zo groot mogelijke gaten is geboord.
Deze gaten zorgen er straks voor dat de lucht die tijdens het gieten in de uitsparing wordt opgesloten, kan ontsnappen. Vervolgens wordt het deksel rondom met 4 van de 8 boutjes vastgezet zodat er geen siliconenrubber tussen de mal en het deksel kan lopen.
ScreenShot007
Zelf maak ik de gaten (A) voor deze 4 bouten in het deksel zo groot dat de moer er doorheen gaat. Je kunt dan later met een grote sluitring een 2e moer aanbrengen zonder dat bij het aanbrengen van het bovendeksel het onderdeksel loskomt van de steunmal en het rubber er tussen loopt.
De mal wordt dus op zijn kop gegoten. Op deze wijze is het  raakvlak van beide malheften altijd vlak en wordt voorkomen dat er luchtinsluitingen aan het werkzame oppervlak van de contramal ontstaan. Alle lucht gaat naar de bovenzijde en dit is straks de onderzijde ScreenShot008van de contramal. Het enige kritieke punt vormt nu de fixeerring, in mijn geval waren 2 gaten van 6 mm voldoende om een goede rand te krijgen.

N.B. Omdat de steunmal tijdens dit gietproces met de open onderzijde naar boven ligt, wordt een van de onderdeksels tijdelijk gebruikt als bovendeksel. Het deksel moet daarom omgekeerd worden gemonteerd!
Alvorens te gieten wordt het andere deksel voorzien van een aantal gaten (B) om het overtollige siliconenrubber en de resterende lucht te laten ontsnappen. Daarna kan het rubber volgens instructie van de leverancier worden gemengd met de bijbehorende harder. Denk er aan dat de (gewichts)verhouding kritiek is. Gebruik dus een goede weegschaal, een elektronische keukenweegschaal kost weinig en werkt erg makkelijk. Meng voor grotere hoeveelheden minstens 5 minuten en ga vooral ook goed langs de bodem en langs de zijkanten met het menghoutje. Als het mengsel niet homogeen is, hardt het niet goed uit en is de mal onbruikbaar! Laat het rubbermengsel daarna een tijdje staan totdat er geen luchtbellen meer uitkomen. De verwerkingstijd is doorgaans lang genoeg om er de tijd voor te nemen. Controleer of de steunmal goed horizontaal staat opgesteld voordat je met gieten begint, anders krijg je de mal niet rondom volledig gevuld. Plaats het geheel bij voorkeur op een paar blokken zodat je de verbindingsbouten  vooraf in de gaten kunt steken en je ze later alleen maar omhoog hoeft te drukken. Het scheelt een hoop geklungel met een zware mal!
Giet vervolgens voorzichtig zoveel rubber in de steunmal dat de fixeerring langzaam volloopt. Daarna moet de houten bandmal met een kwastje met rubber worden ingesmeerd, goed in alle hoeken en gaten van het profiel. Dit is ook weer ter voorkoming van luchtbellen. Als alle luchtbellen in het eerder ingegoten rubber zijn verdwenen rustig een nieuwe hoeveelheid rubber toevoegen. Bij een grote mal een aantal malen pauzeren om de lucht te laten ontsnappen. Als de vulling de rand heeft bereikt, voorzichtig nog wat toevoegen zonder dat het over de rand loopt. Je kunt er zonder problemen een kop op gieten. Daarna het 2e deksel aanbrengen en alle boutjes vastzetten, evenals de centrale bout. De overtollige rubber wordt nu uit de gaten geperst. Na uitharding kan dit worden afgesneden.

Na ca. 24 uur kan de rubber contramal uit de steunmal worden gehaald. Eerst moeten de eerdergenoemde overtollige rubberresten worden afgesneden met een scherp mes. Daarna kunnen de bouten worden verwijderd en kunnen de deksels worden afgenomen. Dit kan best wat moeite kosten omdat zij toch wat vastgekleefd zitten. Trek ze voorzichtig los. Daarna kunnen de uitstekende proppen die zijn overgebleven van de gaten in het deksel worden afgesneden.  Vergeet vooral niet om de rubber proppen die in de ontluchtingsgaten van de centreerring zitten te verwijden, anders trek je straks deze ring kapot als je de rubber mal uit de steunmal haalt. Dit gaat het beste met de boor waarmee het gat is geboord. Niet in de boormachine; gewoon rustig met de hand draaien. Als je de diepte van de ring hebt bereikt drukt de boor vanzelf de mal wat uit de ring in de steunmal. Daarna kun je voorzichtig de mal over de hele omtrek uit de ring halen en de rest van de mal uit het cirkelvormige gat drukken. Zonodig eerst even voorzichtig rondom lostrekken van de wand.  Tot slot de rubber mal merken, zodat je achteraf weet in welke steunmal deze thuishoort.
Markeer ook hoe de houten mal van de band in het rubber zat. Al heb je deze mal nog zo nauwkeurig gemaakt, deze past er altijd maar op één manier echt in. Dit is van belang als straks de 2e helft van de contramal wordt gegoten.

Hiermee is de eerste helft van de gietmal gereed, tenminste als je een tweedelige houten mal gebruikt. ScreenShot009
Als ervoor is gekozen om maar één helft van de band te maken, dan kan deze rubber gietmal alleen worden gebruikt om twee plastic bandhelften te gieten. In het begin heb ik al aangegeven dat gietplastic krimpt. Dit geldt niet alleen voor de diameter, maar ook voor de dikte. Je kunt natuurlijk rekening houden met deze krimp bij de maatvoering, bedenk echter dat de bovenkant van het plastic gietstuk na uitharding niet vlak zal zijn en mogelijk toch wat lucht zal bevatten. Deze moet dus worden vlakgedraaid in de draaibank, willen beide bandhelften straks goed op elkaar passen. De verschillen kunnen vrij groot zijn. Daarom verdient het aanbeveling om het gietstuk wat dikker te maken. Je kunt dit natuurlijk in de houten mal verwerken, persoonlijk prefereer ik een andere aanpak.

Voor deze gelegenheid wordt een aparte deksel gemaakt met daarin een gat dat een fractie groter is dan de diameter van de bandafdruk in de rubber mal. Daarna wordt de rubbermal teruggeplaatst in de steunmal en wordt deze (met de bekende bouten) ingeklemd tussen het bodemdeksel en het tijdelijke deksel. Als er nu plastic in wordt gegoten wordt het gietstuk de dikte van het deksel hoger dan de oorspronkelijke mal. Neem bijvoorbeeld 4 mm MDF, dit geeft genoeg speling voor een (halve) band met een diameter van 200 mm en een dikte van 30 mm.

N.B. Hoewel hierboven niet expliciet genoemd, wordt bij het gieten van de plastic mallen natuurlijk ook weer een kern gebruikt, daar waar het gat van de band moet komen. De krimp tijdens het uitharden zorgt er echter voor dat de gietstukken muurvast op de kern komen te zitten en zich niet laten verwijderen zonder de kern kapot te maken. Dit betekent dat voor het gieten van de eigenlijke banden een nieuwe kern moet worden gemaakt. Deze complicatie heeft echter ook een voordeel, het uitstekende stuk van de kern kan uitstekend worden benut om het gietstuk in te klemmen in de klauwplaat bij het vlakdraaien. Daarna kan de kern worden uitgeboord.

Het gieten van PU plastic kan nu worden gedaan volgens de instructies van de leverancier. Houd er rekening mee dat de verwerkingstijd erg kort is. Op zichzelf is dit geen bezwaar, het mengsel is 1:1 en erg dun vloeibaar. Hierdoor is er weinig kans op luchtinsluiting, zeker in een open mal zoals hier het geval is. Vooral goed mengen, minstens 1 minuut! Niet alleen de verwerkingstijd is kort, ook het uitharden gaat snel. Daarbij kan de mal flink warm worden. Als het plastic is afgekoeld kan het uit de mal worden gehaald en kan het tweede exemplaar worden gegoten. Vervolgens kunnen beide helften op de gewenste dikte worden afgedraaid.
Nu kan de rubber mal die is gebruikt voor het gieten van de plastic bandhelften worden afgedankt en kan een van deze bandhelften worden gebruikt om een nieuwe siliconenmal te gieten zoals beschreven voor de houten mal. Vergeet niet de ligging van de bandhelft in de mal  te markeren!
Controleer de nieuwe mal nog even goed op gebreken en als alles naar wens is kan de worden begonnen aan de tweede helft.

 2e helft van de contramal.
De 2e helft van de contramal wordt bovenop de 1e helft gegoten. Dit zorgt ervoor dat beideScreenShot010 delen feilloos op elkaar passen en  alle lucht wederom in de bodem van de mal terecht komt. De beide spieën in de zijkant van de steunmal zorgen ervoor dat de rubber contramalhelften altijd op dezelfde manier tegenover elkaar komen. Er moet nu dus alleen nog voor worden gezorgd dat ook de profielen in de band op de juiste plek komen.
Indien er twee houten helften als bandenmal worden gebruikt ligt het voor de hand om paspennen aan te brengen zodat beide delen samen op maat kunnen worden gedraaid. Denk er wel aan dat het losse delen moeten blijven zolang de 1e helft van de contramal niet gereed is. Daarna kunnen zij eventueel aan elkaar worden gelijmd.

Bij de plastic malhelften kun je ook met paspennen werken, het is alleen erg lastig om deze op de goede plek  aan te brengen zonder het gietstuk te beschadigen. Het is veel simpeler om beide gietstukken met epoxylijm aan elkaar te lijmen.  Schuif ze om een passende cilinder, zet de profielen in de juiste positie ten opzichte van elkaar en klem ze met een centrale bout en twee platen op de bolling van de band tegen elkaar. Na droging  kan de aansluiting zonodig nog wat worden bijgewerkt, houd er alleen rekening mee dat de onderste helft al is overgenomen in de contramal, zodat wijzigingen in dit gietstuk geen effect meer hebben op de uiteindelijke band..

Nu kan de complete bandenmal in de 1e contramal worden gelegd. Denk om de juiste positionering, hiervoor was het merkteken zo belangrijk. De contramal wordt vervolgens in de bijbehorende steunmal gelegd en aan de onderzijde voorzien van het deksel zonder de luchtgaten, waar de kern op is gemonteerd. Op de 1e steunmal wordt nu de 2e steunmal geplaatst met de fixeerring naar onderen. In feite ontstaat nu dezelfde situatie als bij het gieten van de 1e contramal, alleen wordt de bodem van de 2e contramal nu gevormd door de 1e contramal in plaats van door een deksel. De delen worden eerst weer aan elkaar verbonden met 4 (langere) bouten. ScreenShot011
Zoals reeds gezegd hecht siliconenkit nergens aan, wanneer de malhelft echter niet volledig is uitgehard wil het nog wel eens voorkomen dat er plaatselijk toch een verbinding ontstaat op het raakvlak van de malhelften. Dit is lastig door te snijden omdat de malhelften hiervoor iets uit elkaar moeten worden getrokken en de rek in het rubber er voor zorgt dat het snijvlak de rand van de mal beschadigt. Het is daarom zaak om de het raakvlak van de mal goed in te vetten met vaseline. Het is raadzaam om ook het profiel van de ondermal in te vetten om kleine lekkages later makkelijker te kunnen verwijderen. Het gaat anders ook wel, maar het vraagt om veel geduld en om grote voorzichtigheid. De vaseline daarentegen veeg je er zo uit met de rubberresten en een mal die eenmaal is beschadigd kan niet meer worden gerepareerd.
Na al deze voorbereidingen kan de bovenhelft van de contramal worden gegoten en het bovendeksel worden geplaatst en vastgezet.
Na uitharding van het siliconenrubber en het verwijderen van de proppen is de contramal gereed en kunnen de helften worden gescheiden. Dit gaat als volgt: verwijder eerst de deksels en de beide steunmalhelften. Wat overblijft zijn twee helften van de contramal met daarin nog de complete bandenmal. Scheid voorzichtig beide helften  op het raakvlak en als dit rondom goed los is, pel dan voorzichtig de siliconenmal van de bandenmal inclusief de kernen. Verwijder daarna de kernen uit de bandenmal. Controleer de malhelften op lekdeeltjes siliconenrubber en verwijder vaselinerestjes en restjes lekrubber.
De mal is nu gereed en het echte gieten kan beginnen.

Het gieten van de band .

Het principe is eenvoudig, de band wordt in twee helften gegoten. Wacht tot het rubber zover is uitgehard dat het niet meer wegvloeit als de mal scheefgehouden wordt. Vervolgens wordt de ene malhelft omgedraaid en in de juiste positie op de andere geplaatst. Dit lijkt een griezelige operatie, in de praktijk gaat dit prima. Vervolgens worden de steunmallen op elkaar geklemd en na 24 uur kan de band uit de mal worden gehaald.
Om enig inzicht te krijgen hoe snel na het ingieten de mal kan worden gekeerd, verdient het aanbeveling om vooraf een test te doen om vast te stellen hoe snel het rubber uithardt. Dit kan nogal afwijken van de specificaties van de leverancier. Ook de omgevingstemperatuur en de hoeveelheid pigment die is toegevoegd zijn van invloed. Gebruik daarom zo min mogelijk pigment en ga zeker niet boven de 1 (gewichts) procent voor het gemengde gietmengsel.
Als je dit van te voren hebt geprobeerd werkt het een stuk plezieriger. PU rubber is verkrijgbaar in verschillende hardheden. De hardheid wordt aangegeven in Shore eenheden, bijvoorbeeld A30 of A 60. Hoe lager het getal, hoe soepeler de rubbersoort en hoe dunner het gietmengsel.

De instructies van de leverancier geven meestal  voldoende informatie over de verwerking. Toch nog even een paar opmerkingen. Weeg zo nauwkeurig mogelijk, alhoewel het veel minder kritiek is dan bij het siliconenrubber aangezien de mengverhouding hier normaliter 1:1 is. Voor alle duidelijkheid, voor een band van 1 kg gebruik je dus 500 g A- component, 500 g B-component en (maximaal) 10 g pigment.

Meng eerst de het pigment met de A- component tot een homogeen mengsel ontstaat. Voor deze hoeveelheid is 3 minuten roeren voldoende. Pak ook de kanten en de bodem van de mengbeker goed mee met roeren  Sliertjes slecht gemengd pigment geven lelijke vlekken in het bandoppervlak! Weeg vervolgens de helft van de gemengde A-component in een nieuwe mengbeker. Voeg aan beide bekers hetzelfde gewicht (minus de helft van het pigment) van de B-component toe en meng grondig. Elke beker zeker 5 minuten bij bovengenoemde hoeveelheden.

Gieten zonder styropor vulling.

  1. Bevestig de kern op deksel 1. De wijze van bevestiging kan verschillen. In ieder geval moet deze zodanig zijn dat er geen onderdelen in de weg zitten als de tweede kern er straks bovenop komt en de centrale klembout wordt aangebracht. Bij holle kernen kan de  centrale bout worden benut, bij massieve kernen moet een aparte bevestigingsmethode worden gebruikt, bijvoorkeur met paspennen die de tweede kern later exact centreren.
  2. Smeer de kern zorgvuldig in met vaseline. Dit vergemakkelijkt  het verwijderen van  de kern na uitharding aanzienlijk. Smeer ook wat vaseline op de deksel rondom de kern. Eventueel lekrubber houdt het deksel dan niet vast bij  demontage later. De siliconen contramal heeft geen losmiddel nodig. Deze lost goed zonder en het voorkomt smeren op de band.
  3. Leg contramal 1 in de bijbehorende steunmal en plaats deze over de kern op het deksel. Centreer e.a. met de paspennen.
  4. Plaats het geheel op blokken en zorg dat het in beide richtingen waterpas staat.
  5. Steek de bouten aan de omtrek en de centrale bout  alvast van onder uit in de gaten. Neem een blokhoogte waarbij de bouten net niet boven de steunmal uitsteken, zij zitten dan niet in de weg bij het gieten.
  6. Herhaal 1 t/m 4 bij steunmal 2. Leg de mal zodanig neer dat deze na het omkeren gelijk in de goede positie komt.
  7. Giet het gemengde rubber in de beide delen van de contramal, ook hier weer: vullen tot de rand en dan voorzichtig een kop erop.
  8. Wacht tot het rubbermengsel voldoende is uitgehard.  Aan de hand van genoemde test is bekend hoe lang  dit ongeveer gaat duren. Voorzichtig prikken met een satéprikker in het oppervlak geeft een aardige indicatie van het hardingsstadium. Als het goed lijkt even voorzichtig de mal wat kantelen om te zien of het mengsel op zijn plaats blijft. Zo ja,
  9.  Til steunmal 2 met inhoud op en kantel deze 180 graden, zodat deze omgekeerd op de gevulde steunmal 1 kan worden geplaatst. Dit moet in een keer goed, zorg dus dat de paspennen lang genoeg zijn om hem het laatste stuk te geleiden. Trek alle bouten vast (vleugelmoeren zijn handig) en laat alles ca 24 uur staan, daarna kan de band uit de mal worden gehaald zoals beschreven bij het verwijderen van de bandenmal bij het gieten van de 2e contramal.
    banden gieten 2banden gieten 1

Gieten met styropur vulling.
Om het gewicht van een grote band te verminderen kan een deel van de band worden opgevuld met een lichter materiaal. Hoe groot die vulling moet zijn hangt van de situatie af. Bij een harder rubber zal het wat groter kunnen zijn dan bij een soepeler soort. De wanddikte van het rubber moet wel voldoende blijven om de band zijn sterkte te laten behouden. Het ligt het meest voor de hand om styropor ringen te gebruiken. Deze kunnen zelf worden vervaardigd uit plaatmateriaal of er kunnen kant en klare ringen worden gekocht. Zij zijn in handwerkzaken te koop en bestaan in een aantal maten, de grotere ook als halve ringen. Zonodig kunnen zij worden aangepast en dit is een minder morsig werkje dan het maken van volledige ringen uit plaatmateriaal.
Er zijn vast ook wel andere mogelijkheden, denk er wel aan dat de vulling niet mag verpulveren tijdens het gebruik. PUR schuim lijkt een leuk alternatief  maar  dit verpulvert onder belasting.
ScreenShot015
De vulringen worden volledig ingegoten in de band. Het gat in de ring moet dus zo groot worden dat er voldoende dikte aan rubber overblijft bij de naaf. Omdat bij het gieten wordt uitgegaan van een halve band, wordt de vulling ook gehalveerd, d.w.z. dat iedere bandhelft de halve vulling moet bevatten. Dit betekent dat er een voorziening moet worden gemaakt die er voor zorgt dat de vulring op zijn plaats wordt gehouden tijdens het ingieten en het uitharden van de rubbermassa tot het moment dat de malhelften op elkaar worden geplaatst.
In de foto’s is een dergelijke voorziening te zien.ScreenShot014
De boutjes  zorgen ervoor dat de ring op de juiste hoogte wordt gehouden als deze gaat drijven in de rubbermassa, de satéprikkers zorgen voor de centrering van de ring. Het geheel wordt tijdelijk bevestigd met de centrale bout.

De ring moet zo hoog in de mal komen te hangen dat deze met de vlakke kant gelijk komt te liggen met het scheidingsvlak van de mal. Een fractie hoger mag wel, dit wordt wel weggedrukt tijdens het samenklemmen en zorgt daarmee voor een goede vulling van de mal. De overtollige rubber wordt wel weggedrukt tussen de mal en kan later worden afgesneden. Als de ring te diep ligt bestaat het  risico dat de hechting van de helften in gevaar komt.

Het gietproces loopt in grote lijnen zoals dat is beschreven voor massieve banden. Alleen wordt nu eerst een laag rubber in de mal gegoten. Vervolgens wordt de vulling in de deze massa gehangen en wordt de mal verder gevuld tot de rand en wordt de bovenzijde van vulling met een kwastje ingesmeerd met rubbermengsel, de beide helften plakken dan straks weer aan elkaar. Daarna weer een beetje extra toevoegen. Controleer daarna nog even of het niveau niet is gezakt, het kan wat naijlen door de vulling.

Als het rubbermengsel voldoende is uitgehard kunnen de tijdelijke voorzieningen voor de fixering  van de ring worden verwijderd. Eerst de prikkers er uit, daarna de bout lossen en dan voorzichtig een beetje draaien  en zij zijn los van de ring. Als de rubbermassa ver genoeg is uitgehard, beweegt de vulring tijdens deze operatie wel een beetje maar blijft deze wel op zijn plek zitten.
Vervolgens kunnen de beide malhelften op elkaar worden geplaatst en worden vastgeklemd. Na 24 uur kan de band om uit de mal worden gehaald  en kan de volgende worden gegoten.